Uz izložbu “Krajobrazi otoka Cresa” – krajobrazna cjelina „Zapadna banda“

Ova krajobrazna cjelina, u kojoj je, kao neponovljivi krajobrazni dragulj, smješteno jedno od najzanimljivijih drevnih naselja otoka Cresa – Lubenice, sadrži dva uža krajobrazna područja: Visoki dio kraja Gerbin i Šumovite zapadne obalne strane.

Sl. 1. Drevno naselje Lubenice (foto: M. Randić)

Krajobrazna cjelina odlikuje se strmim i nepristupačnim obalama u kojima se izdvajaju slikovite šljunkovite uvale i sipari na padinama te izduženim brdskim hrbatom koji se najviše uspinje u vrhu Helm, 487 m n. v.  S mnogih istaknutih točaka vizure se pružaju na otvoreno more i otok Zeču. Krajobrazno područje Visoki dio kraja Gerbin odlikuje se izoliranošću zbog stiješnjenosti između mora i Vranskog jezera, a označuju ga prostrani pašnjaci s naseljima Lubenice, Zbičina, Pernat, Podol i Grmov, uz koja se, u pravilu, protežu pripadajuće kultivirane udoline.

Sl. 2. Poljoprivredne površine u plodnoj udolini podno Lubenica (foto: M. Randić)

Kao i u drugim dijelovima otoka, i u ovoj krajobraznoj cjelini mjestimice se nalaze površine pošumljene crnim borom. Drevno naselje Lubenice sačuvalo je povijesnu urbano-ruralnu strukturu i nalazi se na listi za upis u UNESCO-v popis svjetske baštine. Šumovite zapadne obalne strane izduženo su uzobalno krajobrazno područje, zaklonjeno od bure, s nizom naselja: Vidovići, Stivan, Zaglav i Ustrine, na uzvisinama iznad mora, te Martinšćicom i Miholašćicom u uvalama uz more. Atraktivne šljunčane plaže na obali ljeti privlače velik broj turista.

M. R.

Sl. 3. Strme padine “Zapadne bande” i šljunkovita plaža podno Lubenica (foto: M. Randić)